Zamek Nowy Dwór w Wałbrzychu

ierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1364 roku, wzniesiony był prawdopodobnie jednak już w końcu XIII wieku przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I lub na początku XIV wieku przez jego następcę Bolka II. Wśród okolicznej ludności mówi się o budowie zamku w 1088 roku, gdyż taka data jest wyryta na głazie w bastei, jednak krój cyfr wykazuje, że napis pochodzi z XIX wieku. Zbudowany był z kamienia na górze obecnie zwanej Zamkową (620 m n.p.m.), miał plan wydłużonego przełamanego czworokąta dostosowanego 

Południowo-wschodni narożnik od strony dziedzińca, fot. ZeroJeden, VIII 2003

do kształtu szczytu. Pierwsza budowla składała się z najwyższej części obecnego zamku oraz muru obwodowego. W latach 1402-1417 został rozbudowany, składał się z zamku górnego i dolnego.

Po śmierci Bolka II warownia przeszła w ręce wdowy po nim - Agnieszki, po jej śmierci (w myśl układu sukcesyjnego z 1353 roku) księstwo wraz z zamkiem w Nowym Dworze w 1392 roku znalazło się w granicach Czech. W 1434 roku zamek kupił ród Czettritzów, a w 1450 roku przeszedł na 12 lat na własność Zedlitzów, po czym wrócił we władanie poprzednich właścicieli. Wtedy też był bezskutecznie oblegany przez husytów. W 1471 roku stanowił ważny punkt w walkach czesko-węgierskich, broń do Nowego Dworu dostarczała Świdnica, Strzegom i Jawor gdyż znajdowała się tu artyleria. Po zawarciu pokoju zamek znalazł się na krótko w rękach Fabiana Czirnhaus w 1490 roku, po czym znów przejęli go Czettritzowie.

W końcu XVI wieku przebudowano zamek w stylu renesansowym. Budynek mieszkalny zamku górnego powiększono a w celu umocnienia w obrębie muru zamku dolnego dobudowano trzy basteje. W 1581 roku zamek zniszczyło 

Rysunek T.Manna z lat 20. XX wieku, V.Schaetzke - Schlesische Burgen und Schlösser

uderzenie pioruna i właściciele, Czettritzowie, nie odbudowali go już, stawiając u podnóża góry nowy pałac. W XVII wieku dobudowano do zamku dwa bastiony prawdopodobnie z myślą o dostosowaniu ruin do celów militarnych. Niedługo potem uszkodzony i opuszczony zamek popadł w ruinę.

Do dziś zachowała się gotycka brama i fragmenty murów przyziemia z dwiema bastejami. Rozległe ruiny bardzo malowniczo wyglądają na zalesionym wzgórzu.