Zamek w Mokrsku Górnym

amek w obecnym miejscu powstał w drugiej połowie XIV wieku z inicjatywy biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska herbu Jelita lub jego brata kasztelana radomskiego Klemensa. Mokrsko już w XIII wieku należała do tego rodu, a rezydencję pierwotnie mieli w obecnym Mokrsku Dolnym, niedaleko kościoła parafialnego. Zamek był ukończony prawdopodobnie do 1384 roku, a pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z 1428 roku. Na niewielkim wzniesieniu powstało czworoboczne kamienne założenie o planie zbliżonym do prostokąta o bokach 25x45 metrów. Budynek mieszkalny znajdował się w krótszym zachodnim boku murów obwodowych, posiadał piwnice i trzy kondygnacje mieszkalne. Charakter reprezentacyjny miła kondygnacja najwyższa, podzielona na dwa pomieszczenia. Pozostałe kondygnacje i piwnice były podzielone na trzy części. Wjazd do zamku prowadził przez 

Wejście do piwnic od północy, fot. ZeroJeden, IV 2007

dobudowaną do zewnętrznego lica południowej kurtyny murów wieżę bramną, prawdopodobnie nieznacznie wyższą od skrzydła mieszkalnego. Zamek został otoczony fosą, nad którą przerzucono drewniany most, a poza fosą znalazło się gospodarcze podzamcze. Ponieważ miejsce było otoczone podmokłymi łąkami do zespołu zamkowego doprowadzono groblę, po której prowadziła jedyna droga do warowni.

Od 1509 roku zamek kilkukrotnie zmieniał właścicieli. Kiedy w 1531 roku należał do królowej Bony Piotr Kmita dokonał przebudowy zamku w stylu renesansowym. Kolejna rozbudowa miała miejsce prawdopodobnie w drugiej połowie XVI wieku, dobudowano wtedy dwukondygnacjowe skrzydło południowe, które wchłonęło dolną część wieży bramnej. Około połowy XVII wieku podwyższono jeszcze obwodowe mury.

Na przełomie XVIII i XIX wieku zamek został opuszczony, a w połowie XIX wieku był już znacznie zrujnowany. Obecnie zachowane są resztki murów skrzydła zachodniego oraz narożnik murów obwodowych dziedzińca.