Polskie zamki
Aktualizacja 2025-11-09

Zamek w Legnicy

 (Legnica • Liegnitz • Liegnitz • Lignica) 

Legendy
blankWycieczki (Musisz być zalogowany/a)blanktlo


l egnica od początków swojego istnienia była jednym z najważniejszych ośrodków osadniczych Śląska. Prawdopodobnie już na przełomie VIII i IX wieku istniał tu obronny gród plemienia Trzebowian, otoczony drewniano-ziemnymi wałami i fosą. Gród ten z biegiem czasu rozrósł się w osadę, o której wspominają źródła pisane z 1149 roku. Pod koniec XII wieku gród stał się siedzibą kasztelańską.
Na początku XIII wieku Legnica staje się główną siedzibą Henryka Brodatego, który inicjuje budowę murowanego zamku na miejscu starej warowni. Budowa jest uznawana za jedną z pierwszych tego typu inwestycji na ziemiach polskich. Jest również prawdopodobne, że budowę zainicjował ojciec Henryka, Bolesław Wysoki. Za czasów Bolesława Wysokiego mógł powstać budynek pałacowy w południowej części wcześniejszego 
Zamek w Legnicy
Brama wjazdowa, fot. ZeroJeden, IX 2003
grodu, w ciągu obwałowań. Był to okazały budynek o wymiarach około 16x61 metrów i trzech kondygnacjach, co w tamtych czasach czyniło go jedną z największych świeckich budowli ceglanych w Europie Środkowej.
Kolejne elementy zamku należy już przypisywać Henrykowi Brodatemu. Zastąpił on wały grodu murami, w ciągu których znalazł się pałac Bolesława Wysokiego. Wzniesiony na rozległym, niewysokim wzgórzu zamek składał się z dwóch członów, które zachowały układ wcześniejszego grodu i podgrodzia. Całość była broniona przez trzy wieże. Dwie okrągłe wieże znajdowały się mniej więcej na przedłużeniu osi pałacu po obu jego stronach, w narożnikach obwodowego muru. Trzecia, kwadratowa, znajdowała się w północnym odcinku murów i od niej rozpoczęto budowę muru obronnego.
Wieża południowo-zachodnia, zwana wieżą św. Jadwigi, broniła umieszczonej pierwotnie przy niej bramy wjazdowej. Miała 13 metrów wysokości, w dolnej części znajdował się w niej loch więzienny, a partia górna prawdopodobnie była mieszkalna, ponieważ wyposażona jest w kominek, siedziska oraz dekorację malarską. 
Zamek w Legnicy
Dostępne również w wersji 3D (przełącz w menu)
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, X 2019
Większa wieża południowo-wschodnia, zwana wieżą św. Piotra, również w podziemnej kondygnacji mogła służyć jako więzienie. Miała średnicę 10 metrów i wysokość 20 metrów (wraz z późniejszą nadbudową).
Na dziedzińcu zamkowym stała kaplica św. Benedykta i Wawrzyńca, wzniesiona między 1220 a 1230 rokiem na planie regularnego wieloboku. Górna część kaplicy połączona była gankiem z pałacem książęcym.
W 1241 roku zamek oparł się najazdowi tatarskiemu. Pokonali oni oddziały polskie, które wyszły na starcie w polu, ale od oblężenia po kilku dniach odstąpili. Obroną warowni dowodził wówczas niejaki Lassota.
Zamek stał się główną siedzibą książąt legnicko-brzeskich. Na początku XV wieku Ludwik II przebudował warownię, a do prac zatrudnił podparyskiego kamieniarza. Z okresu tej przebudowy pochodzi wystrój malarski w wieży św. Jadwigi - renesansowe malowidła ścienne przedstawiają rajski ogród i wielkich ludzi starożytności. Nadbudowano między innymi ośmioboczną część wieży św. Piotra.
Kolejne 
Zamek w Legnicy
Zamek na pocztówce z 1916 roku
przebudowy odbywały się w ciągu XV wieku, jednak nie znany jest ich zakres. W pierwszej połowie XVI wieku książę brzeski Fryderyk II ponownie prowadził prace budowlane. Otoczył on zamek dodatkowym pierścieniem umocnień z bastejami oraz fosą. W końcowym etapie tej rozbudowy w 1532 roku powstała nowa reprezentacyjna brama zamkowa, a także charakterystyczny renesansowy portal wjazdowy z herbem piastowskim i medalionami Fryderyka oraz jego żony Zofii von Brandenburg-Ansbach. W tym okresie Legnica stała się liczącym w regionie ośrodkiem kulturalnym i politycznym, a gościł tu m.in. król Polski Zygmunt Stary.
W XVII wieku Jerzy Rudolf przebudował skrzydło wschodnie i południowe oraz wzniósł w 1621 roku na styku dwóch zamkowych członów wieżę zegarową. Około 1660 roku na miejscu XIII-wiecznej wieży, zwanej Lubińską, powstała nowa brama, która przejęła nazwę po wieży. Brama ta dodatkowo była broniona basteją.
Po śmierci ostatniego piastowskiego księcia Jerzego Wilhelma w 1675 roku księstwo dostało się we władanie Habsburgów.
W 1711 roku zamek spłonął, kolejny pożar miał miejsce w 1835 roku. Po nim zamek odbudowano, a prace prowadzono pod kierunkiem architekta Karola Fryderyka Schinkla. Odbudowa trwale zmieniła oblicze zamku, nadając mu cechy neogotyckie.
Również podczas drugiej wojny światowej zamek nie oparł się zniszczeniom i w 1945 roku spłonął. Po odbudowie w latach 60. został przeznaczony na cele oświatowe i urzędy. Podczas prac archeologicznych odkryto m.in. relikty kaplicy romańskiej, które zostały zabezpieczone i udostępnione jako rezerwat archeologiczny.
Do czasów 
Zamek w Legnicy
fot. JAPCOK, IX 2003
współczesnych zachowały się wieże św. Jadwigi i św. Piotra oraz bryła pałacu książęcego. Zamek jest dostępny dla turystów w ograniczonym zakresie, a na jego dziedziniec można wejść w godzinach otwarcia instytucji oświatowych, które się w nim znajdują.





Pokaż na mapie



Serwis wykorzystuje technologi? cookie w celu uprzyjemnienia u?ytkowania.