ród w Kłodzku, znany jako *Kladsko* (lub *Cladzco*, *Glacensi itinere*), istniał już w X wieku i należał do czeskiego władcy Sławnika, ojca św. Wojciecha. Kronika Kosmasa wspomina o nim w roku 981. Pierwotny gród był zbudowany z drewna i otoczony wałami kamienno-ziemnymi z drewnianą palisadą. Jego strategiczne położenie w dolinie Nysy Kłodzkiej, kontrolujące szlak handlowy z południa Europy na Pomorze, czyniło go przedmiotem sporów między Czechami i Polską.
W 1114 roku gród został zniszczony przez księcia Sobiesława, ale wkrótce odbudowany. W 1137 roku, na mocy porozumienia między Bolesławem Krzywoustym a Sobiesławem, ziemia kłodzka pozostała w granicach Czech. Pod koniec XIII wieku, obok kościoła św. Wacława (wzniesionego w latach 1179-1183), zbudowano murowany
Zamek na litografii Ernsta Wilhelma Knippela z 1850 roku
zamek. W kronicez 1300 roku zamek ten opisywano jako komfortową i piękną rezydencję w czasach rozkwitu hrabstwa kłodzkiego. Warownia ta, będąca stałą siedzibą hrabiów czeskich, stanowiła najwyżej położoną część zespołu miejskiego, wraz z nim tworząc jednolity organizm gospodarczy i obronny na pograniczu czeskim.
Zamek pełnił funkcję siedziby urzędników czeskiego dworu królewskiego, burgrabiego lub kasztelana.
W XV wieku husytyzm wpłynął na ziemię kłodzką. W 1428 roku husyci oblegali Kłodzko. Obrony podjął się Puta z Castolovic, umacniając miasto i nakazując zburzenie klasztoru franciszkanów na wyspie Piasek. W marcu 1428 roku rozpoczęło się oblężenie, a przeor augustianów Henryk miał wykazać się żarliwą postawą obrońcy. 27 grudnia 1429 roku w okolicy Starego Wielisławia książę Jan III ziębicki poniósł klęskę w potyczcez husytami.
Pierwsza wzmianka o murowanym zamku pochodzi z dokumentów z XIV wieku. Został wzniesiony na wysokiej górze nad Nysą Kłodzką, w miejscu wcześniejszego grodu z 1076 roku. W 1557 roku Lorenzo Krishke rozbudował zamek, wznosząc na południowo-zachodnim stoku wzgórza
Kłodzko na sztychu z XVI wieku
zamek niższy, otaczając go szańcami o narysie bastionowym. Holenderski inżynier w latach 1620-1622 umocnił zamek wysoki o tzw. Mały Szaniec składający się ze szańca św. Floriana i szańca Krzyżowego, oraz o dzieło koronowe zwane Dużym Szańcem, w skład którego weszły bastiony: Św. Franciszka (Jabłonka), św. Ludmiły (Wacław), św. Leopolda (Ludmiła) i łączące je kurtyny. Prace te wymagały zburzenia stojącego na wzgórzu kościoła św. Wacława.
W 1622 roku, po silnym ostrzale artyleryjskim, dowódca garnizonu Bernard von Thurn poddał miasto i zamek wojskom cesarskim. Następnie Austriacy spalili zamek. W tym samym roku do Kłodzka przybył hrabia Bernhardt von Thurn obejmując dowództwo nad załogą. Wojska cesarskie na wzgórzach otaczających Kłodzko ustawiły baterie artyleryjskie. Ostatecznie podjęto decyzję o kapitulacji. W walkach brali udział oddziały polskich lisowczyków dowodzone przez Stanisława Strojnowskiego.
Jeszcze zimą 1622 z rozkazu władz austriackich wrocławski fortyfikator Walenty Saebisch przygotował rejestr
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, VII 2019
inwentaryzacyjny zamku kłodzkiego po jego oblężeniu. Projekt modernizacji fortyfikacji z 1622 roku autorstwa Walentego Saebischa nie został w pełni zrealizowany. W 1627 roku zawaliła się wieża zamkowa, w której nastąpiła eksplozja 5 ton prochu przesądzając o rozbiórce kolegiaty i naprawie uszkodzonych murów warowni. Prace trwające z przerwami do 1741 roku przyniosły efekt w postaci wzniesienia południowo-zachodniej kurtyny z dwoma bastionami, a także fortubastionu Alarmowego, który osłonił bramę południową i związał koronę, kurtynę oraz zamek dolny w jeden obwód obronny. W 1664 roku dostawiono raweliny Jabłonka i Polny.
W latach 1680-1702 Austriacy, pod kierownictwem Jakuba Carove, wznieśli nowoczesny zamek z kurtynami, bastionami i rawelinami. Powstał półbastion zwany Tumskim oraz kurtyna Tumska, ponadto rozpoczęto także budowę półbastionu Orzeł mającego wraz z szańcem kleszczowym połączyć twierdzę z murami miejskimi.
Po zajęciu Śląska przez Fryderyka II, około 1743 roku, zamek przebudowano na potężną twierdzę.
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, VII 2019
Nowe projekty dla miasta Kłodzka sporządził utalentowany holenderski fortyfikator, znawca francuskiej szkoły fortyfikacyjnej Gerhard Cornelius de Wallrave. Zaproponował on przebudowę i rozwinięcie umocnień od strony północnej, zabezpieczenie północno-wschodniej drogi krytej, budowę szańca kleszczowego przy stoku wschodnim i wzmocnienie południowego wjazdu do warowni. Realizowane przez niemal dwadzieścia lat prace przyniosły efekt w postaci silnego fortu, w pełni zabezpieczającego wschodnie podejście do twierdzy i blokującego dolinę Nysy Kłodzkiej. W tym czasie wykopano fosę tworzącą gwiaździsty płaszcz - zewnętrzny obwód obronny. Ponadto drogę ukrytą pod rawelinami wyprofilowano i oddzielono fosą od płaszcza, a na froncie zachodnim płaszcz przedłużono do bastionu Orzeł, który wyposażono w ziemne stanowisko ogniowe zwane słoniczołem.
Wallrave w 1748 roku został uwięziony w twierdzy Magdeburg, a jego dzieło kontynuował Christian Friedrich von Wrede, łącząc Twierdzę Główną z fortem Owczej Góry. W latach 1744-50
Kłodzko na sztychu Mathausa Meriana z połowy XVII wieku
wzniesiono Fort Owcza Góra. Około 1750 w skład istniejących umocnień włączona została Dębowa Góra wraz z krytą redutą zwaną Żurawiem.
W 1760 roku Twierdza Kłodzka została zdobyta przez wojska austriackie podczas wojny siedmioletniej. Oddziały oblegających pod dowództwem gen. Draskowitscha liczyły około 17.000 żołnierzy, załogę zamku natomiast stanowiły 4 bataliony piechoty, 1 batalion grenadierów, 1 kompania minerów, 60 huzarów, 300 rekrutów i obsługa artylerii dla 200 dział, w sumie około 2.500 żołnierzy. Po kapitulacji fortu oficerów pruskich sądzono.
Po powrocie Kłodzka w ręce pruskie w 1763 roku, rozpoczęto kolejny etap rozbudowy pod kierunkiem płk. Ludwika von Regelera. Rozebrano zamek gotycki, a na jego miejscu wzniesiono Śródszaniec-Donżon, cylindryczną wieżę obserwacyjną otoczoną łańcuchem bastionowym i kazamatami.
Na ruinach zamku dolnego wzniesiono słoniczoło przedzamcza, bastion Widok oraz bastion Wysoki osłaniające Donżon od południa.
Zdjęcie lotnicze, fot. ZeroJeden, VII 2019
Około 1780 roku zbudowano siedmioramienny płaszcz wokół korony niskiej fortu Owcza Góra.
W 1800 roku twierdzę zwiedzał John Quincy Adams, przyszły prezydent USA.
Ostatnią areną działań wojennych była kampania napoleońska. Modernizacja w latach 1808-1811 nie zmieniła faktu, że twierdza straciła na znaczeniu militarnym.
W XIX wieku twierdza służyła jako koszary i ciężkie więzienie wojskowe. W połowie 1944 roku część kompleksu zajęła fabryka zbrojeniowa AEG. Pod koniec wojny mogły być w niej ukryte zrabowane dobra kultury i depozyty.
Po II wojnie światowej obiekt przejęło wojsko, a od 1957 roku zarządza nim Rada Miasta. W latach powojennych prowadzono poszukiwania skarbów w podziemiach.
W okresie od 18 marca do 18 maja 1616 więziony był tu Wacław Kinsky.
W twierdzy więziono również m.in.: Hansa Ulricha von Schaffgotscha, Józefa Renatusa, Friedricha von Trencka, ks. Andrzeja Faulhabera, Charlottę Ursini, Karola Liebknechta i Karola Eugeniusza Luxa.
Włącz 3D
ód 
