Zamek w Barcianach

ierwotnie istniał tu gród pruski, który po zdobyciu przez Krzyżaków w końcu XIII wieku i zniszczeniu przez Prusów w 1320 roku został odbudowany po 1325 roku. W latach 1377-1390 Krzyżacy zbudowali pod kierunkiem "magistra Winricusa" gotycki murowany zamek. Wznosił się na wzniesieniu, od zachodu i południa otoczony był jeziorami i bagnami, a od północy i wschodu jego obronność wzmocniono szeroką i głęboką fosą. Miał plan czworoboku, posiadał dwie baszty, z których jedna wysunięta była na wschodnie przedpole broniąc dostępu do murów. Po stronie wschodniej też znajdowało się prawdopodobnie 

Zamek na widokówce sprzed pożaru z 1915 roku

przedzamcze. Całość murowana była z cegły na kamiennym podmurowaniu. Zamek jest rozplanowany na prawie kwadratowej podstawie o wymiarach 55x58 metrów z dziedzińcem pośrodku. Trzy strony dziedzińca zamykają wielokondygnacjowe skrzydła, a od południa wznosi się wysoki mur. Najstarsze jest wznoszone od 1325 roku do przełomu XIV i XV wieku skrzydło wschodnie. Na jego narożach znajdują się wieże sięgające dwóch trzecich obecnej wysokości skrzydeł. Skrzydło zachodnie prawdopodobnie wzniesiono pierwotnie jako mur obronny w połowie XIV wieku. Około 1585 roku rozbudowano je i przekształcono w magazyn i spichrz.

Pierwsza przebudowa została wykonana na polecenie wielkiego mistrza Winrycha von Kniprodego. Przypuszczalnie przebudowano i podwyższono wówczas skrzydło wschodnie oraz rozbudowano w stronę dziedzińca i podwyższono skrzydło północne. Kolejna przebudowa dokonana po 1385 roku wniosła kondygnację obronną. Wzniesiono wtedy także tzw. basztę ogniową znacznie wysuniętą poza obręb murów.

Pierwotnie zamek był siedzibą komtura, później zakonnych komorników. Zamek 

Widok od południowego-zachodu, fot. JAPCOK, V 2004

spełniał funkcje militarne będąc koszarami dla rycerstwa oraz magazynem żywności. Inwentarze sporządzane na przełomie wieków XIV i XV wymieniają następujące pomieszczenia zamkowe: kaplica, refektarz, kuchnia, browar oraz stajnia.

W 1455 roku zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej, szybko jednak został odbudowany. Mimo to powoli traci znaczenie militarne pozostając już w coraz większym stopniu ośrodkiem gospodarczym i handlowym oraz składnicą żywności. W XVI wieku tylko nazwa świadczy jeszcze o obronności zamku.

Wnętrza zamku zostały przebudowane w XIX i XX wieku. W 1915 roku budowla uległa pożarowi i dopiero po dwóch latach ją odbudowano. Do dziś zachowane jest skrzydło wschodnie oraz pozostałości skrzydła północnego. Po wojnie wyremontowany zamek należał do PGR, potem wystawiła go na sprzedaż Agencja Rolna Skarbu Państwa.