Zamek Ostrogskich w Warszawie

amek Ostrogskich w Warszawie, położony przy ulicy Tamka 41, w rzeczywistości bardziej przypomina pałac niż budowlę obronną. Prawdopodobnie pod koniec XVI wieku kasztelan krakowski Janusz Ostrogski wzniósł rezydencję poza murami Warszawy, na wysokiej skarpie nad Wisłą, choć niektóre źródła sugerują, że realizacja nigdy nie doszła do skutku, a plany nie zostały zrealizowane.

Po śmierci Janusza Ostrogskiego w 1620 roku, włości przeszły w ręce rodów Zasławskich, a następnie Denhoffów. W 1680 roku posiadłość zakupił Jan Gliński, podkanclerzy wielki koronny, który w 1681 roku rozpoczął budowę nowej, rozległej rezydencji. Do prac zatrudniono Tylmana z Gameren, jednego z czołowych architektów tamtej epoki. Ze względu na wysokie koszty, pierwotne plany zostały 

fot. ZeroJeden, IV 2005

mocno zredukowane. Budowę kontynuował spadkobierca kasztelana, wojewoda Jan Gniński. Prace zostały przerwane prawdopodobnie po śmierci fundatora, a ukończono jedynie fragment murów oporowych od strony ulicy Tamki i Wisły, na których stanął niewielki, dwukondygnacyjny budynek o przeznaczeniu gospodarczym. Te mury oporowe, wysokie na kilka metrów i posiadające otwory strzelnicze, sprawiają wrażenie potężnego bastionu, choć w rzeczywistości stanowią jedynie podstawę tarasu, na którym wzniesiono pałac pozbawiony cech obronnych.

Na początku XVIII wieku niedokończone założenie pałacowe przeszło w ręce Zamoyskich, a następnie, w 1771 roku, do rodziny Czapskich, a potem Chodkiewiczów. Nie kontynuowali oni budowy pałacu, ale istniejący budynek przekształcili we właściwy pałac według projektu architekta Józefa Fontany.

W 1820 roku zamek zlicytowano i nabył go Michał Gajewski, ówczesny sekretarz policji. Podwyższył on budynek o jedną kondygnację i dobudował oficyny, aby przenieść tam siedzibę policji. W tym okresie 

fot. ZeroJeden, IV 2005

zmieniły się również wnętrza pałacu. Następnie obiekt pełnił funkcje szpitala, fabryki wyrobów gumowych, Domu Zdrowia i Instytutu dla Zaniedbanych Dzieci. W 1858 roku w zamku ulokowano Konserwatorium Warszawskiego Instytutu Muzycznego, w którym uczył się, a później wykładał Ignacy Jan Paderewski.

Podczas II wojny światowej zamek został całkowicie zniszczony. Odbudowano go w latach 1949-1953 według stanu z końca XVII wieku, przywracając projekt Tylmana van Gameren, ale modyfikując wnętrza. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Fryderyka Chopina oraz sala koncertowa Towarzystwa im. Fryderyka Chopina.

Z zamkiem związana jest legenda o ukrytym skarbie w podziemiach, strzeżonym przez złotą kaczkę, jednak ze względu na merytoryczny charakter opisu, legenda została potraktowana marginalnie.