Polskie zamki
Aktualizacja 2024-03-25
Użytkownik:

Hasło:

Loguj automatycznie

Załóż konto
blank
blankRadom - Česká verze

Zamek w Radomiu

  

Legendy
Wzmianki
blankWycieczki (Musisz być zalogowany/a)blanktlo

Nazwy podobne do Radom:    Radosno · Radoszyce ·


mLokalizacja zamku na mapie Polskiiasto Radom w obecnym miejscu powstało za panowania Kazimierza Wielkiego, który przeniósł w to miejsce X-wieczną osadę znajdującą się dotychczas kilkaset metrów w górę rzeki Mlecznej. Zamek powstał jako element fortyfikacji miejskich prawdopodobnie w końcowym etapie budowy miejskich murów. Czworobok założenia zajmował południowo-wschodnią część miasta i oddzielony był od niego murem oraz wałem i fosą. Wjazdu na zamek strzegła wieża bramna, w której miał swoje mieszkanie burgrabia. Oprócz wieży 
Zamek w Radomiu
Plan miasta z około 1830 roku, zaczerpnięte z: 'Zabytki architektury i urbanistyki w Polsce' Warszawa 1986
bramnej w skład zabudowań zamkowych wchodził dom wielki. Miał on wymiary 38x10,5 metra i był wzniesiony wzdłuż murów miejskich, wysunięty przed ich czoło. Dom miał dwie lub trzy kondygnacje i był podpiwniczony. Do budynek przylegała początkowo jedna wieża. W ciągu murów mogły jeszcze znajdować się baszty, jednak z braku ikonografii z tego okresu trudno o dokładne odtworzenie formy założenia.
Częstym gościem na zamku był Władysław Jagiełło, a potem jego następcy. Tutaj w 1401 roku zawarto unię zwaną radomsko-wileńską. W 1489 roku Kazimierz Jagiellończyk przyjął na zamku hołd lenny mistrza krzyżackiego Jana von Tieffen. W 1505 roku na zamku miał miejsce sejmik z udziałem Aleksandra Jagiellończyka, na którym uchwalono konstytucję "Nihil novi" oraz zatwierdzono zbiór praw kanclerza Jana Łaskiego.
W XV i XVI wieku zamek wzbogacił się o kolejną wieżę przy wielkim domu oraz o wieżę latrynową, którą postawiono na wale. Możliwe, że ta pierwsza, zwana białą, powstała z wcześniejszej baszty. Oprócz wymienionych wież istniała jeszcze "baszta złoczyńców" w północno-wschodnim narożu murów obwodowych. 
Zamek w Radomiu
Próba rekonstrukcji zamku radomskiego według arch. A.Pinno z 1940 roku [źródło]
W latach 1510-1515 rozbudowę zamku przeprowadził kasztelan radomski, podskarbi koronny Mikołaj Szydłowiecki prawdopodobnie pod wpływem Zygmunta Augusta. Prace wykonał prawdopodobnie królewski budowniczy mistrz Benedykt, a wystrój wnętrz mógł być dziełem nadwornego malarza Szydłowieckich - Piotra. Dom wielki przebudowano na renesansową rezydencję. Od strony dziedzińca został ozdobiony krużgankami, dobudowano taras, a wieżę "białą" zwieńczono attyką. Podczas tej rozbudowy wzniesiono również nowe skrzydło zachodnie głównie dla celów gospodarczych.
Często odwiedzany przez monarchów zamek miał bogaty wystrój. Jedna z komnat posiadała kasetonowy strop z pozłacanymi różami, w zamku były marmurowe kominki i dekoracyjne kaflowe piece. Gospodarczo-mieszkalne skrzydło zachodnie 
Zamek w Radomiu
Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019
mieściło na parterze kuchnię, spiżarnię i piekarnię, a na piętrze - jadalnię, którą połączono z domem wielkim krytym gankiem. Z dokumentów dowiadujemy się też, że zamek posiadał łaźnię, ogrody i stajnie dla 130 koni.
Niewielkich zmian dokonano jeszcze przed 1567 rokiem. W 1655 roku na zamek wkroczył król szwedzki Karol Gustaw. Przyjął tutaj delegację polską żądającą przeprowadzenia elekcji. Kiedy Szwedzi zostali wyparci z Radomia zdewastowali zamek i podpalili miasto. Po tych zniszczeniach do odbudowy został zobowiązany starosta Gołuchowski.
Ostatnia duża przebudowa miała miejsce w 1787 roku. Wtedy to starosta Aleksander Potkański obniżył dom wielki o jedną kondygnację i wydłużył kosztem pozostałości zniszczonej wieży "białej". Jeszcze w końcu XVIII wieku władze austriackie postanowiły rozebrać wieże zamkowe i mur obwodowy od strony miasta, a zamek został przystosowany na potrzeby urzędów, a później Archiwum Akt Grodzkich.
W 1863 roku zaniedbaną ostatnią pozostałość po zamku - dom wielki - przekazano kościołowi, który przekształcił go w plebanię i czasową 
Zamek w Radomiu
Południowa elewacja budynku zamkowego, fot. ZeroJeden, V 2000
rezydencję biskupów sandomierskich.
Zamek w Radomiu - Plan miasta z około 1830 roku, zaczerpnięte z: 'Zabytki architektury i urbanistyki w Polsce' Warszawa 1986 Zamek w Radomiu - fot. ZeroJeden, V 2000 Zamek w Radomiu - Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019 Zamek w Radomiu - Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019 Zamek w Radomiu - Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019 Zamek w Radomiu - Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019 Zamek w Radomiu - Południowa elewacja budynku zamkowego, fot. ZeroJeden, V 2000 Zamek w Radomiu - Budynek zamkowy od południowego-wschodu, fot. ZeroJeden, V 2000 Zamek w Radomiu - Południowa ściana budynku zamkowego, fot. ZeroJeden, IV 2002 Zamek w Radomiu - fot. ZeroJeden, IV 2002 Zamek w Radomiu - fot. ZeroJeden, IV 2002 Zamek w Radomiu - Zamek na widokówce z okresu międzywojennego Zamek w Radomiu - fot. ZeroJeden, IV 2005 Zamek w Radomiu - Zamek radomski na zdjęciu B.Wolskiego z lat 1910-22 Zamek w Radomiu - Próba rekonstrukcji zamku radomskiego według arch. A.Pinno z 1940 roku  [<a href=/bibl_ksiazka.php?idksiazki=304&wielkosc_okna=d onclick='ksiazka(304);return false;'>źródło</a>]





Pokaż na mapie



Serwis wykorzystuje technologi? cookie w celu uprzyjemnienia u?ytkowania.